Depresyon tedavisi nasıl sağlanır? Depresyonu tedavi ederken seçenekler nedir? En uygun depresyon tedavisi hangisidir? Depresyonda uygulanacak tedavi hangisidir? Tüm bu soruların cevaplarını birlikte inceleyeceğiz.
Depresyon belirtileri çok çeşitlidir ve yaşamları birçok şekilde etkileyebilir. Bazıları boşluk, üzüntü, umutsuzluk, endişe ve hatta intihar düşünceleri gibi duygusal semptomlar yaşar. Diğerleri yorgunluk, uyku güçlükleri, iştahsızlık, cinsel dürtü veya ağrı ve sızılar gibi fiziksel semptomlarla mücadele eder. Çoğu zaman insanlar daha önce yaşadıkları eğlenceli aktivitelere olan ilgilerini kaybederler. Depresyonu teşhis etmek için DSM-5, özel sınıflandırma kriterleri geliştirmiştir.
Depresyonun iki ana tanısı şunlardır:
- Majör Depresif Bozukluk
- Kalıcı Depresif Bozukluktur – Distimi
Kalıcı depresif bozukluk, majör depresif bozukluktan daha az akut ve şiddetlidir. Ancak en az 2 yıl devam eden daha kronik bir depresyon durumu olarak görülmektedir.
İçindekiler
Depresyon tedavisi nedir?
Birkaç gün kendini mutsuz hissetmek veya bıkkın hissedebilirsiniz. Hatta bu mutsuzluk ve isteksizlik hali bir kaç hafta sürebilir. Buna rağmen, içinde bulunduğunuz durum depresyon belirtisi yaşadığınız anlamına gelmez.
Depresyon durumunda, depresif ruh hali haftalarca veya aylarca kalıcıdır. Depresyon semptomları üzüntü, umutsuzluk, aktivitelere ilginin azalması ve ağlama hissi ile karakterizedir. Depresyon belirtileri, ruhsal açıdan düşük hissetmekten, hayatın artık yaşamaya değmediğini hissetmeye kadar farklı derecelerde gözlenir.
Depresyon nedeni olarak tek bir durum belirtmek mümkün değildir. Depresyon, çeşitli nedenlerden ve farklı tetikleyicilerden kaynaklanabilir. Depresyona neden olan veya gizli depresyonu tetikleyen ana nedenler şunlardır:
- yaşam durumları ve olayları, örneğin yalnızlık, yas, boşanma, işsizlik
- uyuşturucu ve alkol bağımlılığı
- tıbbi durumlar
- bazı kalıtsal kişilik özellikleri, örneğin içe kapanıklık, sosyal uyum güçlüğü
Depresyon, bazen bir çok neden ile ortaya çıkar. Ardından kontrol edilemeyen duygu durum bozulması yaşanır. Örneğin, bir kişi tıbbi bir durum nedeniyle kendini kötü hisseder ve ardından boşanma gibi depresyona neden olan bir yaşam olayı yaşar. Bu nedenle, kişi arkadaşlarını görmek için daha az motive olur. Arkadaşlarından izole olur. Bu durum, depresyon şiddetine olumsuz katkıda bulunur.
Utah Tıp Fakültesi Profesör Dr. Corydon Hammond, depresyon tedavisi biyolojik açıdan şöyle anlatıyor:
Olumlu duygu ve düşünceler, beynin sol frontal alanı ile ilişkilidir. Sol pre-frontal korteksimiz, diğer insanlarla sosyalleşme arzusu ve motivasyon hissimizi yönetir. Beynin sağ frontal bölgesi, depresyon ve kaygı duygu durumları ile ilişkilidir. Depresyonu anlamak için şu maddeler yol göstericidir:
- Sol frontal beyin bölgesinde daha yavaş beyin dalgası aktivitesi olduğunda, beynin bu kısmı daha hareketsizdir.
- Sağ frontal bölge daha baskındır.
- Böyle bir kişi daha kolay depresyona girer.
- Diğer insanlardan uzaklaşmaya ve endişeli olmaya yatkındır.
Beyin dalga analizi, depresyon konusunda bize şunları söylemektedir:
- Soldaki beyin analizi: uzun süredir depresyon geçmişi olan birisine aittir.
- Sol beyin ön pre-frontal alanda aşırı yavaş, alfa beyin dalgası aktivitesi var.
- Sağda, nispeten normal aktiviteye sahip beyin dalga analizi vardır.
Depresyon tedavisi seçeneği: Neurofeedback nedir?
Neurofeedback egzersizleri, biofeedback veya nöroterapi olarak da adlandırılır. Neurofeedback terapisi, beyin eğitimi egzersizleri sağlamaktadır. Bu egzersizler, beyin fonksiyonunuzu geliştirmenize yardımcı olmaktadır. Neurofeedback sistemi teknolojisi aslında çok basit bir sürece bağlıdır.
Beynimiz, gelişim hedeflediğimiz egzersizi başarınca, görsel ve işitsel olarak ödül kazanır.
Neurofeedback sistemi, beynin yeniden öğrenme sistemidir. Diğer tüm becerileri öğrendiğimiz gibi, beyin aktivitemizi değiştirmeyi öğreniriz. Geri bildirim ve pratik yoluyla öğrenirsiniz. Neurofeedback, bir geri bildirim esasına dayanan beynin öğrenme sistemidir.
Ekrandaki dağınık duran puzzle, duygularımızı doğru kontrol ettiğimizde, beynimiz tarafından hareket ettirilir.
Beyninizin elektriksel aktivitesindeki değişiklikler hakkında, anlık bilgiler size rehberlik eder. Her yarım saniyede bir beyin aktiviteniz değişim hedeflerinizle karşılaştırılır. Hedefe ulaştığınızda bir sinyal ve “ödül” alırsınız. Yapmadığın zaman sinyal ya da ödül yoktur.
Neurofeedback terapisi sırasında, beyniniz her yarım saniyede bir geri bildirim alır. 30 dakikalık 20 neurofeedback seansında, beynimiz 72.000 kez yeni bir bilgiyi öğrenme şansı elde eder.
Bu çok fazla tekrar ve pratik anlamına gelir. 20 seans neurofeedback terapisi sonrasında, beyniniz artık duygu ve düşünceleri daha verimli kontrol edecek bir üst seviyede çalışır. Beyin bilimi, beyin ağlarının tekrarlayan egzersizinin beyni yeniden şekillendirdiğini göstermiştir. Neurofeedback terapisi, beyninizdeki ruh hali ağlarını yeniden şekillendirmenizi sağlar.
Neurofeedback nedir? Depresyon tedavisinde nasıl uygulanır?
Depresyon tedavisi için kullanılan antidepresan ilaçları kullanmayı herkes tercih etmeyebilir. Ya da antidepresan ilaçlar yan etki yapabilir. Antidepresan ilaçların kullanımı kontra-endike olabilir. Depresyon tedavisi için bir diğer yöntem olan psikoterapi, yani konuşma terapisi herkes için uygun olmayabilir, tercih edilmeyebilir. Oysa, neurofeedback terapisi, bir beyin eğitim programıdır. En değerli organımız olan beynimizi eğitirken, aynı zamanda duygu ve düşüncelerimizi kontrol etmeyi öğreniriz.
Neurofeedback terapisi, mevcut terapilere göre daha sonuç odaklıdır. Sorun olan beyin bölgesinin gelişmesini sağlar. Elde edilen gelişmeler kalıcıdır. Nöroplastisite, egzersiz sağlanan beyin bölgesindeki gelişimin kalıcı olmasıdır. Aynen bisiklete binmek, yüzmeyi öğrenmek gibi düşünülebilir. Neurofeedback egzersizleri, doğrudan beyin bozuklukları altında yatan duygusal ve bilişsel süreçleri çözmeyi hedeflemektedir.
Depresyon tedavisi ilaçları, semptomları ortadan kaldırırlar. Kişinin daha umursamaz olmasını sağlar, lakin beyindeki sorunun kaynağını düzeltmezler.
Uygulanan neurofeedback egzersizleri, her kişi için özel olarak belirlenir. Yani uygulanan egzersiz programı kişiye özel hazırlanır ve uygulanır. Neurofeedback terapisi, kişiseldir. Kişinin ihtiyacına göre, beyninde gelişim sağlanması hedeflenen bölge egzersiz edilir. Neurofeedback terapisi ile beyindeki şu görevleri yöneten beyin dalgaları egzersiz edilir:
- Duyguları yorumlama
- olayları muhakeme etme
- Dikkati odaklama ve odakladığı dikkati sürdürme
- analiz yapma
- derin konsantrasyon
Pek çok çalışma, beyninizin sol ön bölgesi sağ ön bölgeden daha aktif olduğunda ruh halinizin olumlu olduğunu ve sağ taraf soldan daha aktif olduğunda ruh halinizin zayıf olduğunu göstermiştir. Sinirbilimdeki bu köklü bulgu, depresyon için neurofeedback ile doğrudan tedaviye uygulanabilir. Beynin sol ön tarafı neurofeedback kullanılarak sağdan daha aktif olacak şekilde egzersiz sağlandığında, duygu durum iyileşmektedir. Depresyon tedavisi için neurofeedback, daha olumlu düşünme kalıplarına ve depresyonla ilişkilendirilen düşünme biçimlerinde azalmayı sağlar.
Depresyonda beyin dalga analizi nasıl değişir?
Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre, depresyon dünya çapında 300 milyondan fazla insanı etkilemektedir. Tıp ve bilim çevreleri, yeni tedavi seçenekleri geliştirilmesini araştırmaktadır. İnsanların yaşam kalitesinin iyileştirilmesi amaçlanmaktadır. Araştırmacılar, depresyondaki insanların beyin yapısını fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme yoluyla inceliyorlar.
Beyin dalga analizi ile duygu ve düşüncelerin nasıl kontrol edildiğini haritalamak mümkündür. Böylece, beyninizdeki duygu durum problemlerinin nedenini görebilirsiniz. Sorunun kaynağını gördükten sonra, neurofeedback beyin eğitimi yoluyla değişim için bu alan hedeflenir. Neurofeedback terapisi, sadece semptomları maskelemez. Beyni daha verimli kullanmak üzere yeniden şekillendirir.
Neuroimage: Clinical Science dergisinde yayınlanan bir neurofeedback çalışması şunları içermektedir. Neurofeedback tedavisi ile depresif bozukluk semptomlarından kurtulan kişilerin beyin bağlantı dengesi sağlanmaktadır. Buna bağlı olarak benlik saygısında artış gözlenmiştir. Araştırmalar, depresyonlu kişilerde genellikle zayıf bağlantıya sahip olan belirli beyin bölgelerinin, neurofeedback seansları ile güçlendiğini göstermiştir. Bu durum, fonksiyonel manyetik rezonans görüntülemenin karşılaştırılmasıyla kanıtlanmış bir sonuçtur.
Bu araştırma şu merkezlerin ortak çalışmasıdır:
- King’s London College
- ABC Federal Üniversitesi
- D’Or Araştırma ve Öğretim Enstitüsü (IDOR)
- Rio de Janeiro Federal Üniversitesi (UFRJ)
Detaylar için: İleri Düzey İnceleme Kaynağı
Depresyon tedavisi için uygulanan neurofeedback terapisi, kişinin benlik saygısını ve beyin bağlantısını artırmaktadır.
Majör depresif bozukluk, bir dizi sosyal, psikolojik ve biyolojik faktörün neden olduğu bir bozukluktur. Majör depresif bozukluk semptomları şu bulgular ile karakterizedir:
- günlük yaşamda sürekli ilgi veya zevk kaybı
- kesintisiz derin üzüntü hali
- suçluluk ve düşük benlik saygısı
- yaygın olumsuz duygular
Neurofeedback terapisi ile depresyon tedavisi
Neurofeedback egzersizleri şu durumlarda fayda sağlamaktadır: depresyon, fobiler, obsesif-kompulsif bozukluk, bağımlılık, migren ve odaklanma sorunları. Neurofeedback egzersizlerinde kişilerin beyin bölgelerindeki faaliyetler bilgisayar üzerinden analiz edilir. Kişilerin beyin aktiviteleri gözlemlenip, analiz edilir. Ardından kişinin ihtiyacına göre seçilen beyin bölgesi ile geliştirici egzersiz seçilir ve uygulanır.
Laureate Beyin Araştırma Enstitüsü Dr. Kymberly Young: “Neurofeedback terapisi sayesinde ilaç kullanımı ve psikoterapi seanslarına ihtiyaç azalacaktır.”
New York Tıp Fakültesi Dr.Anna Zilverstand: “Eğer kişiler bedenleri gibi beyinlerini de zinde tutmak istiyorlarsa, neurofeedback egzersizleri ile beyinlerini geliştirebilirler.”
Yaklaşık 40 yıldan beri uygulanan Neurofeedback egzersizleri, özellikle son 10 yıldan beri yoğun araştırmalar ile incelenmektedir. Egzersiz edilen beyin dalgalarındaki gelişim ve kaç seans çalışma yapılmasının gerektiği detaylı olarak inceleniyor. Neurofeedback terapisi uygulanan kişilerde mutluluk puanlarında artış ve depresyon tedavisi açısından olumlu gelişmeler gözlenmektedir. Depresyona bağlı şikayetler yaklaşık olarak 6-8 neurofeedback seansı sonrasında azalmaya başlamaktadır. Kişiler kendilerini daha mutlu ve üretken hissettiklerini bildirmektedir.
Neurofeedback terapisi, sadece depresyon tedavisi açısından değil, aynı zamanda kişinin depresif olmaya yönelik biyolojik yatkınlığı da değiştirebilir.
Eğer pre-frontal korteks beyin dalgaları arasında dengesizlik ve asimetri varsa, bu durum depresyon belirtisi olarak yaşama yansır. Geçmek bilmeyen depresif duygu durum ve bir türlü kendi potansiyelini yansıtmaktan uzak kalınır. Oysa hayatın kontrolünü neurofeedback terapisi ile yeniden kazanmanız sağlanır.
Nöroterapi egzersizleri, nöroplastisite etkisi ile kalıcı gelişmeler sağlamaktadır. Orta düzey depresyon belirtisi gözlenen kişilerde, 20 seans neurofeedback terapisi ile olumlu gelişmeler sağlanmaktadır.
Depresyon tedavisi, içinden çıkılması çok zor ve bunaltıcı hale gelmiş olabilir. Bir çok tedavi seçeneği denemiş olabilirsiniz. Bununla birlikte, beyin dalgalarınız arasında uyumu sağlamanın anahtarı: neurofeedback terapisidir.
Depresyon tedavisi ve kaygı bozukluğu tedavisi için neurofeedback terapisi hakkında 2020 yılından beri son 1 yıl içinde 2.550 araştırma ve yayın bulunmaktadır. Son güncel çalışmaları şu linkte inceleyebilirsiniz: Depresyon Tedavisinde Neurofeedback Terapisi
Sağlıklı günler dileriz.
Brain Center İstanbul, Türkiye
